Koca yemiş ya da sandal ağacı (Arbutus andrachne), fundagiller (Ericaceae) familyasından meyveleri yenen bir çalı türü.
5-10 metre boylarında olmasına karşın nadiren de olsa 15 metreye ulaşan türlerine rastlanmaktadır. Aynı zamanda Çilek Ağacı adıyla da bilinmektedir. Çin koca yemişine benzeyen meyvelere sahiptir.
Kalın, koyu yeşil ve eliptik biçimli yapraklar 7-10 cm boyunda, 4-6 cm genişliğindedir. 3-4 cm uzunluğunda dallarla aynı renkte bir sapı vardır.
Çiçekler beyaz renkli, uç kısımları yeşilimsi, salkım durumları halinde toplanmışlardır. Meyveleri küre biçiminde, 1–2 cm çapında, yüzeyi pürtüklü, önceleri yeşilimsi, olgunlukta ateş kırmızısı veya portakal rengindedir. 4-5 tohumlu etli bir meyvesi vardır. Meyveleri etli, ama çekirdekleri bulunmaktadır, likör ve çeşitli içeceklerin yapımında da kullanılabilmektedir.
Türkiye’de Marmara, Ege, Akdeniz ve Karadeniz bölgesindeki makilerle birlikte bulunur. Trakya, Dış Anadolu ile Akdeniz Havzası, Kırım ve Doğu Karadeniz Kıyıları, Kıbrıs, Batı Suriye ve Lübnan doğal yayılış alanlarıdır.
Sandal ağacı Göcek’te doğal olarak yetişmektedir. Ayrıca sandal ağacının diplerinde doğal olarak, değerli kuzu göbeği mantarı da yetişmektedir.
Kaynakça
deniz kestanesinin iskeletine benzer bir dış yüzeyi olan, sarı-turuncu-kırmızı renklerinde, yumuşacık meyve. üzerinde büyüdüğü bitki, ağaçtan çok çalıya yakın bir ağaççıktır.
bizde çiçekçiler bunun güçlü ve parlak yeşil yapraklı dallarını demetlere eklerler.
ayrıca madrid’in sembollerindendir. bir meydanda ağaca patileri dayamış ayı heykeli vardır. işte bu ayının taciz edip meyvesini yediği ağaç kocayemiş ağacıdır. madrid sokaklarında süs amaçlı yetiştirilmiştir. çiçekleri salkım salım açar. beyaz, dayanıklı ve güzeldir. ispanyollar buna madroño der. ya o adını madrid’den alır, ya madrid ondan.