Zeytin (Olea europaea), zeytingiller (Oleaceae) familyasından meyvesi yenen Akdeniz iklimine özgü bir ağaç türü. Artvinden Hataya kadar tüm kıyılarımızda yetişir. Kıyıdan 200 km kadar içerilere sokulabilmektedir. Ülkemizdeki en önemli zeytin alanları;Ege, Marmara, Akdeniz, Güneydoğuanadolu bölgeleridir.
Zeytin, boylu bir çalı veya 10 metreye kadar boylanabilen, sık dallı, yayvan tepeli, herdem yeşil yapraklı bir ağaçtır. Geniş, kıvrımlı, yamru yumru bir gövdesi vardır. Ağaç yaşlandıkça, düzgün gri renkli gövde kabuğu giderek çatlar. Ağacın tacı (tepesi), yaklaşık olarak artan boy kadar her sene genişler. Uzun ömürlü bir ağaç olup, yaklaşık 2000 yıl kadar yaşayabilir. Verimli topraklarda taç açık ve asimetrik, verimsiz topraklarda ise daha yoğun ve yuvarlaktır. Sürgünleri gri renkli, dikensiz ve hemen hemen üç köşelidir.
Mızraksı, çok kısa saplı, deri gibi sert yaprakları sürgünlere karşılıklı çiftler halinde dizilmiştir. Yaprakları basit, tam kenarlı ve kenarlar alt yüze doğru hafif kıvrıktır. Yaprağın boyu 20–86 mm, genişliği de 5–17 mm’dir. Yaprakların ucunda sivri bir çıkıntı bulunur. Yaprağın üst yüzü koyu gri-yeşil ve tüysüz, alt yüzü mavimsi gümüşi renkte ve beyaz sık ipeksi tüylerle kaplıdır.
Baharın sonlarına doğru yaprakların koltuğunda seyrek salkımlar halinde açan, küçük beyazımsı-sarı renkli, kokulu çiçekleri vardır. Rüzgarların taşıdığı çiçek tozlarıyla döllenen çiçekler etli ve yağlı meyve verir. Meyve önce yeşil, olgunlaştıktan sonra da parlak siyah bir renk alır. Etli meyvenin içinde sert bir çekirdek vardır. Meyvenin etli kısmından ve çekirdeğinden elde edilen “yağı” bakımından çok değerli bir ağaçtır. Aynı zamanda ağacının çok heybetli ve estetik bir görünümü vardır. Odunu çürümeye karşı son derece dayanıklıdır.
Kullanım Alanları
Tıbbi Kullanım : Zeytin yağı, (Oleum Olivae T.K.), eczacılıkta bazı enjektabl solüsyonların ve merhemlerin hazırlanmasında kullanılır.
Geleneksel Kullanım : Zeytin yaprağı; (Folium olivarum) tanen, uçucu yağ, organik asitler ve rezin taşır. Yapraklar ve gövde kabuğu; İnfüsyon halinde (%5) iştah açıcı, idrar verici, kabız, tansiyon düşürücü, ateş düşürücü etkilere sahiptir. Şeker hastalığına karşı da kullanılmaktadır. Zeytin yağı; (Oleum Olivarum), dahilen müshil ve safra söktürücü, haricen ise yumuşatıcı ve yatıştırıcı olarak kullanılmaktadır. Haricen cerahatli yaraların temizlenmesinde ve pansumanında kullanılır. Sanayide sabun ve gliserin imalinde de zeytinyağı kullanılmaktadır.
Gıda Olarak Kullanım : Salamura yapılarak acılığı giderilen meyvaları sofralık zeytin olarak, meyvalardan basınçla elde edilen yağ, yemeklik yağ olarak kullanılır.
Bonsaiye Uygunluk : Bonsaiye uygun
Kaynakça